«اربعین نگاری»؛ نگاهی به پیاده روی اربعین بر اساس یادداشت های مردم نگارانه

سرویس استان‌های خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) - ن. محمدی: اثر سعید مبیّن شهیر کتاب جدیدی است که توسط انتشارات دانشگاه تبریز منتشر شده است. به دلیل صراحت بیان، کوتاه بودن فصول، بیان ساده و توضیحات کامل کتاب، مسافران پیاده روی اربعین می‌توانند از این کتاب 300 صفحه‌ای مصور به عنوان راهنمای کاملی برای شروع سفر خود استفاده کنند.

اربعین نگاری نه کتابی با وجهه مذهبی بلکه توصیفی کامل از فرهنگ دینی ایرانیان و اهل عراق در ایام اربعین است. این کتاب از یادداشت‌های مردم نگارانه‌ای تشکیل شده است که حاصل پژوهش مولف و جمع آوری مصاحبه‌ها و مشاهدات با عکس‌های مربوطه است.

یادداشت های مردم نگارانه که در مردم نگاری، یکی از زیرشاخه‌های علوم اجتماعی امروزه بسیار مورد توجه است، روش پرداخت به موضوعات در کتاب است. این کتاب علاوه بر توضیحات کاملی که از پیاده روی اربعین دارد، به کنش‌های مقدس و قابل احترام شیعیان در عراق پرداخته و با توصیف مشاهدات و تصاویر به آن استناد می کند.

کتاب اربعین‌نگاری با نگاهی فارغ از ارزش به پیاده روی اربعین پرداخته و مفاهیم کلیدی مهم و ابداعی را در خود جای داده است. به عنوان مثال « اتوپیای بریده» یکی از مفاهیم کتاب است که بیان می کند در ایام پیاده روی اربعین، فضایی به وجود می‌آید که در آن بخشش یکدیگر و احسان به هم بیشتر می‌شود.

اتوپیا یا مدینه فاضله به شهر و سرزمینی گفته می‌شود که در آن همه چیز در بهترین حالت است. فیلسوفان یونانی، دانشمندان ایرانی مثل فارابی و بسیاری از فرهنگ ها به این نوع سرزمین اشاره کرده‌اند. در باور شیعیان نیز چنین سرزمینی پس از ظهور موعود به وجود خواهد آمد اما پیاده‌روی اربعین نشان می دهد که وضع کمی بهتر است و گوشه ای از چنین سرزمینی در زمان خاصی مشاهده می‌شود.

کتاب اربعین نگاری به سبب ساده نویسی برای متخصصان علوم اجتماعی و عامه قابل استفاده است. در این کتاب به قبل از شروع سفر، وسایل مورد نیاز برای عامه و پژوهشگران و نکات بسیار ریزی اشاره شده است که در کمتر کتابی می توان اثری از آن پیدا کرد. به سبب داشتن همین نکات ریز در چگونگی انتخاب لباس تا استراحت در موکب‌ها، عموم خوانندگان این کتاب را همانند راهنمای سفر می توانند مطالعه کنند.

پژوهشگران علوم اجتماعی با فهم نکات برجسته و مهم در کتاب می توانند سفر خود را با محوریت همان موضوع شروع کنند. اربعین نگاری پر از مصاحبه‌هایی است که به کتاب اعتبار می‌بخشد؛ همچنین این مصاحبه‌ها و لحن داستان گونه کتاب، خواننده را اذیت نمی کند چرا که اوایل کتاب به چگونگی شروع سفر، چالش‌های آن و تجربه مرز ایران – عراق می پردازد. لحن کتاب به همان اندازه که داستان گونه است، دوستانه نیز است و همه مشاهدات همان گونه که هستند بیان شده است.

کتاب به انواع عزاداری‌ها در عراق، انواع غذاها، استفاده از طناب به جای چراغ راهنمایی در پیاده روی، مقایسه وضعیت شهرها با تمام مزیت ها و محدودیت‌هایشان و ده‌ها موضوع دیگر می پردازد که در نوع خود جدید هستند. حتی مسافران نیز به دلیل اهدافشان در این سفر، در کتاب مهم می‌شوند. کمتر موضوعی از نگاه مولف دور مانده و حتی موضوعاتی که بسیار ساده به نظر می رسند، مانند پرچم‌ها و کاربردشان در پیاده روی، فصلی از کتاب را به خود اختصاص داده است. چگونگی استقبال از مسافران و محدودیت های سفر نیز در جای جای کتاب قابل مشاهده است.

از دیگر ویژگی های کتاب، تعریف اصطلاحات مهمی است که مسافر در طول پیاده‌روی با آن روبرو می شود. خواننده با دانستن این عبارات و حدود و ثغور آن می‌تواند برنامه‌ریزی مناسبی برای سفر خود داشته باشد و کاربرد این اصطلاحات را بداند. به عنوان مثال اصطلاحاتی مثل عمود، موکب، انواع موکب و ... به صورت جزئی در کتاب توصیف شده است. 

این کتاب در روز 21 شهریور ماه 1402 در تالار وحدت دانشگاه تبریز با حضور مسئولین استانی و میهمانانی از کشورهای ترکیه، جمهوری آذربایجان، گرجستان و عراق رونمایی شد.
 
 

نمناک ترین سایت ایرانی...